ሰላ አቦምሳ

ለተከበሩ ፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ፣ ለጤናዎት እንደምነዎት። በእርሶና በፕሮፌሰር ፍቅሬ ቶሎሳ መሃል ያለውን የሃሳብ ልውውጥ ከተመለከትኩ በኋላ የግሌን አስተያየት ለመስጠት ወሰንኩኝ። የሃሳብ ልውውጡን እንደተመለከትኩኝ ከሆነ መሪራስ አማን በላይ አንዱ የክርከሩ አካል እንደሆኑ ተረዳሁ። በዚህም መሰረት ስለ መሪራስ አማን በላይ ለማወቅና እሳቸውን በአካል ለማግኘት ካልሆነም ያሳተሟቸውን ለማግኘት ሞከርኩ። በአካል ማግኘት ባይሳካልኝም ፤ 10 የሚሆኑ ያሳተሟቸውን መጻሕፍት አገኘሁ።

ሙሉጌታ ውዱ

መግቢያ፤

ዶክተር ዶናልድ ሊቫይን የሚባል በቺካጎ ዩኒቨርሲቲ አስተማሪ የሆነ አንድ "አይሁድ" አሜሪካዊ የዛሬ አሥራ ስድስት አመት አካባቢ እኔ ወደምኖርበት አካባቢ መጥቶ ደወለልኝና በቀጠሮ ተገናኝተን በአንድ የኢትዮጵያ ምግብ ቤት ውስጥ አብረን መመገብ ጀመርን። በጭውውታችን መካከል ስለ ኢትዮጵያውያን "ምሁራን" አነሳና አስተያየቱን ይሰጠኝ ጀመር። ከሁሉም የሚወደው (my favorite በሚል አገላለፅ) እንድርያስ እሸቴ የሚባለውን ሰው እንደሆነ ነገረኝ። አከታትሎም በእንግሊዝኛ አግቦ አነጋገር ኢትዮጵያዊ ሊቅ (በምዕራባዊ ትምህርት) እኮ የለም አለኝ። የተጠቀመው የእንግሊዝኛ ቃል "true scholar" የሚል ነበር። ያን ጊዜ ብዙ ኢትዮጵያውያን "ምሁራን" (በምዕራባዊ ትምህርት) አሉ ብየ የማስብበትና ደረቴን የምነፋበት ጊዜ ስለነበረና ገና ብዙ ያልመረመረ የጎልማሳነት ስሜት ሰለነበረኝ በሰውየው አነጋገር ስሜቴ ተጎዳ። እኔም ጥድፊያ ከሚበዛባቸው ሥራዎቼ ፋታ ሳገኝ የኢትዮጵያን ጉዳይ እና ታሪኳንም ማጥናት ጀመርኩ።የዶክተር ዶናልድ ሊቫይንን ሥራዎችም በቅርብ ማየት ጀመርኩ።

ፍቅሬ ቶሎሳ ጂግሳ (ፕ/ር)

ውድ ፕሮፌስር ጌታቸው ኃይሌ

"ለውድ ፕሮፌሰር ፍቅሬ ቶሎሳ፣ የውውይቱ መንስኤ" በሚል ርእስ ባለፈው ሳምንት ያቀረቡአቸውን የትዕቢት ናዳዎችን፣ የብስጭት ውርጅብኞችንና የመከላከያ እሩምታዎችን ንቄ ትቼ፣ በእርስዎ ደረጃ ዝቅ ላለማለት ስል ከነሱ ውስጥ መልስ መስጠት ያለብኝን ብቻ በመጀመሪያ እሰጥና ወደ ቀድሞ ጥያቄዎቾ እመለሳለሁ። መልሶቼ ሁሉ ተደምረው የሌሎቹንም ግለሰቦች ሁሉ ጥያቄዎች ይመልሳሉ ብዬ ተስፋ አደርጋለሁ። በጥንቃቄና በቀና ልብ ያነበቡት ሰዎች ሁሉ መጽሐፉ ራሱ ጥያቄዎቻቸውን መልሶላቸዋል።

የኢትዮጵያ ታሪክ ጽሁፍ ገና ተጀመረ እንጂ አላለቀም

ስሜ ላቀች አክሊሉ ይባላል፣ እዚህ አሜሪካ አገር ከመምጣቴ በፌት በፈረንሳይ አገር ፓሪስ ጥቂት ዓመታት ኖሬአለሁ፤ እኔ የታሪክ ጸሃፊም ተመራማሪም አይደለሁም። ብዙ ግዜም በሚድያ ለሚወጡ ጹሑፎችም መልስ አልጽፍም።

ነገር ግን የኢትዮጵያን ታሪክ ጥናት ከሚያካሂዱ ሰዎች ዘንድ（ነፍሳቸውን ይማርና ከእነ ፕሮፌሰር ዮሴፍ ቱቢያና）ለተወሰነ ጊዜ ተሳትፌአለሁ። የአገሬም ታሪክ እግዚአብሔር ኢትዮጵያዊት አድርጎ እስከፈጠረኝ ድረስ በሰፊው ይመለከተኛል ብየ አስባለሁ። አሁን ይህን ሰሞን በፕ/ር ፍቅሬ ቶሎሳ መጽሐፍ ላይ የተነሳውን ስድብና ውዝግብ ማየቴ በግድ ካለሁበት እንድወጣ አድርጎኛል።

ፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ

ለውድ ፕሮፌሰር ፍቅሬ፤ ከጌታቸው ኃይሌ

“የኦሮሞ እና የአማራ እውነተኛው የዘር ምንጭ” ብለህ የጻፍከው፣ እውነተኛው የዘር ምንጭ አይደለም ጥሩ ተረት ነው ብየ ምክንያቴን ብሰጥ ቁጣህ ከመጠን አልፎ ስድብ ውስጥ ገባህ። “ተረቴን እንደታሪክ አልቀበል ያልክ ሁሉ ጌታቸው የደረሰበትን አይተህ ተቀጣ” ማለትህ ይመስላል። ውይይታችን በመጽሐፍህ ውስጥ ስላካተትካቸው ሐሳቦች እንጂ፣ አንተንና አንዳንድ አራጋቢዎችን እንደመሰላችሁ፣ ስላንተ ወይም ስለኔ አይደለም። እኔ ማስረጃ ይዤ ተረቶች ናቸው ያልኳቸውን አስተዋፅኦችህን አንድ በአንድ ከነማስረጃዬ ዘርዝሬያለሁ፤ ጉዳያችን ያለው እዚህ ላይ ነው። ለናሙና ያህል ከዘረዘርኳቸው ዓሥራ ሦስት ስሕተቶች ውስጥ የአማራው ሕዝብ አባት የተፀነሰው እባሕር ውስጥ ነው ያልከው ስሕተት ይገኝበታል። ስሕተቶች ያልኳቸውን ስሕተቶች አለመሆናቸውን አንድ ባንድ እንድታስረዳ አንባቢህ ይጠብቃል። እውነተኛ ታሪክ ለመሆናቸው ማስረጃው ስድብና ውሸት አይደለም። መልስ መስጠት ካልቻልክ አፍረህና አርፈህ ዝም በል። ማፈርና መልስ አለመስጠት መብትህ ናቸው።

”የኦሮሞ እና የአማራ እውነተኛው የዘር ምንጭ” የተሰኘውን የፕሮፌሰር ፍቅሬ ቶሎሳን መጽሐፍ የምትተቹና የምትቃወሙ፤ ኢትዮጵያን ባለማወቅ፣ ከቅናትና ምቀኝነት በተነሳ ሃሰት ነው

ይሁነው አሰፋ

አስተያየትና መተቸት አግባብ ያለው ተመክሮ ሆኖ ሳለ በተለይ ሦስት ሰዎች የተቻችሁትና ያቀረባችሁ ነቀፌታ ከእውነትና ሃቅ እጅግ የራቀ ከመሆን ጋር፤ ከቅናትና ምቀኝነት የተነሳ ውሸትና ሃሰትን ያካተተ ለመሆኑ በጉልህ አሳይቶባችኋል። እውነትን ፈላጊ ትክክለኛ ነገሮችን የሚሻ፣ እንዲሁም የተማርንና አወቅን ከሚሉ፣ እኩል የትምህርት ችሎታና ማዕረግ፣ ኢትዮጵያንና ታሪኳንም እናውቃለን ከምትሉ፤ በተለይ ከፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌና ፕሮፌሰር ጳውሎስ ሚልክያስ በመጽሐፉ ላይ የሰነዘራችሁት አስተያየት እጅግ በጣም ዝቅ ያለ ትምህርታዊ ተመክሮን፣ ክብርና ማዕረግን ያልተከተለ ሥነ-ምግባርና ፕሮፌሽናሊዝምን ያጓደለ ነው። ከዚህም የተነሳ የሰነዘራችሁት ትችት፣ አስተያየትና ተቃውሞ ትምህርታዊ እርማትን የሚያመጣ ሳይሆን፤ አሉባልታና ተራ ነቀፌታ፣ ቅናትና ተንኰልን የሚያንጸባርቅ በመሆኑ በብዙ ታዛቢዎች ዘንድ ቅሬታንና ኀዘንን አሳድሮብናል።